Sunday 13 Mehr 99
ریسیوکارپوس نتنز (Ricciocarpos natans)
- تنها گونه ی این جنس در خانواده ی Ricciaceae و از جگرواژهاست.
- قبلاً توسط لینه در سال 1759، در میان اعضای جنس Riccia نامگذاری شده بود ولی در سال 1829 توسط Corda در جنس جدید قرار گرفت.
- با وجود تنوع شکلی که در جنس Riccia هست، مهمترین و واضحترین تفاوت این گونه با جنس Riccia در زوائدِ بنفشِ درازِ شمشیری شکل است که از سطح زیرینِ گیاهِ شناور، آویزان است.
- این جنس را بصورت Ricciocarpus هم تلفظ میکنند، ولی بجای حرف u، حرف o درست و پذیرفته شده است.
- کلمه ی "natans" از یک کلمه ی لاتین می آید که به معنی "شناور (swimming)" است؛ به این دلیل که این گیاه، معمولاً بصورت شناور در آبهای ساکن یا برکه ها دیده میشود.
- این گیاه، دو فرم کاملاً متفاوت دارد که به محل رویش گیاه بستگی دارد. یک فرم خشکی زی و یک فرم آبزی (شناور بر آب).
- نوع خشکی زی، حالتی رزت به قطر 25-35 میلی متر با انشعاب های کوتاه و باریک دارد که تقریباً حالات موازی دارند.
و نوع آبزی، که نوع غالب آن است، پهن تر، با تالی قلبی شکل و انشعابات کمتر است که زوائد بنفش دراز و باریک از سطح زیرین آن آویزان است.
این دو فرم به قدری با هم متفاوت هستند که تصور میشد دو گونه ی مجزّا هستند.
- این گونه تقریباً در همه جای دنیا یافت می شود بجز در قطبها که بنظر می آید در انجا کمیاب تر است. ممکن است کلنی هایی از آن در آب ساکن وجود داشته باشد و به سهولت در شرایط آزمایشگاهی رشد میکنند.
هرچند که گیاه بارور آن شناخته شده نیست و گیاه بالغ که کپسولهای اسپور را حمل میکند بسیار به ندرت یافت میشود؛ در نتیجه بنظر می آید بیشتر بصورت تولیدمثل رویشی و از طریق قطعه قطعه شدن گیاه، تکثیر میکنند و نوع تولیدمثل جنسی بیشتر محدود به فرم های خشکی زی میشود.
با این حال، برخی منابع می گویند که فرم های خشکی زی همانند فرمهای آبزی استریل (بدون اندام تولید مثل جنسی) هستند.
- در فصل پاییز به رنگ قرمز در می آید.
گزارشی از این گیاه، از استان مازندران خوندم:
- کوچک است و ممکن است با عدسک آبی اشتباه گرفته شود. (در حالیکه عدسک آبی و آزولا و ... گیاهان آوندی هستند؛ و این گیاه یک جگرواژ است.)
- می توان آن را حاشیه ی آبگیر و در حاشیه ی جریان آرام آب، یافت.
- این گیاه، حتی پس از یخ زدگی هم می تواند از طریق جوانه زدن اسپورهایش رشد کند.
- توسط پرندگان، بویژه قوها در سطح آبگیرهای جهان پراکنده می شود.