Sunday 19 Mordad 99
مارکانتیا پلی مورفا (Marchantia polymorpha)
- مارکانتیا، یا علف جگر، یکی از مهم ترین گیاهانِ گروه هپاتیک ها (liver worts یا جگرواژها) است.
- "هپاتیک"، یک واژه ی عمومی به معنای «جگرواژ» است؛ از آنجایی که تالِ این گیاهان شبیه به جگر می باشد. این گیاهان، مرز بین جلبکهای آبی، و خزه ها و سرخس ها هستند.
* در دکترین آنگلوساکسون، معتقد بودند که اینها برای کبد انسان مفید هستند.
(در واقع در این مکتب، که هنوز درستی آن از نظر علمی، 100درصد تأیید یا رد نشده است، هر چیزی که در طبیعت شبیه به یکی از اندامهای بدن انسان است، خواصی دارد که برای همان عضو مفید میباشد.)
- این گیاهان، به دو گروه عمده ی زیر تقسیم میشوند:
. مارکانتیوپسیدا (یا جگرواژهای تالی) - که مارکانتیا، جزء این دسته است.
. جونگرمانیوپسیدا (یا جگر واژهای برگی)
- بطور کلی، هپاتیک ها معمولاً تک جنسی هستند (یعنی اسپوروفیت نر و ماده از هم جداست و دوجنس روی یک ساختار قرار ندارد.) ولی به ندرت دو جنسی میشوند.
- ساختار مارکانتیا بطور کلی به این شکل است که یک پیکره ی پرسلولیِ گامتوفیت بصورت پهن روی زمین شکل میگیرد که "تال" نام دارد و ساختارهای اسپوروفیتِ عمودی به دو شکل چتری و ستاره ای روی آن قرار میگیرد که محل تولید اسپورهای نر (آنتریدی) و ساختارهای ماده (آرکگن) میباشد.
تال رویشی، و ساختارهای نر، بر روی آن
تال رویشی، و ساختارهای ماده بر روی آن
یک آرکگونیوفور
همچنین، روی تال، ساختارهای فنجانی شکلی وجود دارد که به آنها «Gemma cup» یا «جام جوانه» میگویند که درون آنها سلولهای عدسی شکل برای تولید مثل غیرجنسی (رویشی) قرار میگیرد.
تال، و جام جوانه بر روی آن، و سلوهای جوانه های رویشی درون جام
- تال گیاه ضخیم است و قطر آن در مرکز تا 30 ردیف سلول، و در حاشیه تا 10 ردیف سلول میباشد.
- در تمام سطح تال، سوراخهایی دیده میشود که به آنها air chamber یا اتاقک هوا میگویند. این اتاقکها، نقش روزنه را ایفا میکنند. فرم و شکل این اتاقکها و سلولهای محاطشان، در رده بندیِ تاکسونومیک نقش دارند.
- تال، به شکلی دو شعبه ای یا قلب مانند رشد میکند و از پشت، یک رد یا خط نیمه (mid line) دارد اما بهیچ وجه شیار دار نیست.
- تال گامتوفیت، از رویش اسپورهای رویشی بوجود می آید، و در بعضی هم پروتونما را میبینیم که به گامتوفیت بالغ تبدیل میشود. (پروتونما ساختاری چند سلولیِ رشته مانند است که از تقسیم سلول اولیه بوجود می آید. این ساختار بعدا رشد میکند و از جهات دیگر، گیاه بالغ را بوجود می آورد. اهمیت ان در این است که چنین فرمی از تقسیم اولیه، در بعضی موجودات وجود دارد و در برخی وجود ندارد و این ویژگی در تقسیم بندی های تاکسونومیک اهمیت دارد.)
